ភ្នំពេញ ៖ លោកគ្រូ ស្វាយ សរ ជាតន្ត្រីករភ្លេងសម័យជើងចាស់ ដែលមានកេត្តិ៍ឈ្មោះល្បីល្បាញតាំងពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៦៥ និង១៩៧០ មកម្លេះ។ រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ កេត្តិ៍ឈ្មោះរបស់លោកក៏នៅតែមិនសាបសូន្យនោះឡើយ ។ នៅក្នុងនាទីសិល្បៈកំសាន្តនៅថ្ងៃនេះ លោកនឹង ប្រាប់ពីបច្ចេកទេសក្នុងការហាត់រៀនឧបករណ៍ភ្លេងសម័យ ។ បច្ចុប្បន្ននេះ លោកគ្រូ ស្វាយ សរ បានបើកសាលាបង្រៀនភ្លេងសម័យនៅផ្ទះរបស់លោកផងដែរ ។ ដើម្បីជ្រាបច្បាស់ថា លោកគ្រូ ស្វាយ សរ នឹងបង្ហាញពីបច្ចេកទេសក្នុងការរៀនឧបករណ៍ភ្លេងយ៉ាងណា ។ ជាបន្តទៅទៀតនេះ សូមនាងកញ្ញា លោក លោកស្រី អញ្ជើញស្តាប់នាទីសិល្បៈកំសាន្តដែលរៀបចំដោយ កញ្ញា ប៉ូ សាគុន ដូចតទៅ ៖
លោកគ្រូ ស្វាយ សរ តន្ត្រីករភ្លេងសម័យជើងចាស់
លោកគ្រូ ស្វាយ សរ បានបើកសាលាបង្រៀនភ្លេងសម័យ នៅគេហដ្ឋានរបស់លោកផ្ទាល់។ ស្ថិតក្នុងវ័យ ៨១ឆ្នាំ លោក ស្វាយ សរ ជាតន្ត្រីករជើងចាស់ ដែលចេះឧបករណ៍ភ្លេងសម័យស្ទើរគ្រប់ឧបករណ៍ទាំងអស់ ។
លោកគ្រូ ស្វាសរ បាននិយាយថា ៖«សាលាបង្រៀនភ្លេងលោក មានឧបករណ៍គ្រប់ប្រភេទទាំងអស់ មានដូចជា ព្យាណូ អក ហ្គីតា សូឡូហ្គីតាបាស ស្គរ និងភ្លេងផ្លុំជាដើម។ បាទមានទាំងអស់ មានតាំងពីព្យាណូ មានតាំងពីអក មានតាំងពីហ្គីតា សូឡូហ្គីតាបាស ស្គរ ហើយនឹងភ្លេងផ្លុំ តែអត់សូវមានអ្នកណាហាត់ភ្លេងផ្លុំទេ» ។
លោក ស្វាយ សរ រៀបរាប់ពីមូលហេតុដែលបណ្តាលឲ្យលោក ចេះលេងឧបរកណ៍ភ្លេងសម័យស្ទើរគ្រប់ទាំងអស់ ក៏ព្រោះតែលោកមានទេពកោសលខ្ពស់ពីកំណើត ហើយម្យ៉ាងទៀត នៅសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម លោកគឺជាមនុស្សតែម្នាក់គត់ ដែលទទួលខុសត្រូវមើលថែរក្សាឧបករណ៍ភ្លេងនៅក្នុងព្រះរាជវាំងផងនោះ ទើបធ្វើឲ្យលោកមានឱកាសអាចរៀនឧបករណ៍ភ្លេងបានច្រើន ។
ក្រៅតែពីចេះលេងឧបករណ៍ភ្លេងសម័យ លោក ស្វាយ សរ ក៍ចេះលេងឧបករណ៍ភ្លេងបុរាណខ្មែរផងដែរ។ បើតាម លោក ស្វាយ សរ សិស្សដែលអាចរៀនភ្លេងបានមិនចាំបាច់ទាល់តែស្គាល់ឧបករណ៍ភ្លេងទើបអាចរៀនបាននោះទេ ។ មិនបាច់ចាំស្គាល់អីទេ អ្នកខ្លះអត់ទាំងស្គាល់អីផង មកល្ងឹងឈឹងម៉ង ខ្ញុំប្រាប់ថាអានេះព្យាណូ អានេះអក ខ្ញុំឲ្យហាត់ព្យាណូសិនទៅ ហើយបានដំឡើងដល់អក ហើយដល់បំបែកពីអកទៅបើគាត់ចង់រៀនដល់ស្គរទៀតក៏បាន ពីព្រោះនៅក្នុងអកណឹងវាមានម៉ាស៊ីន វាមានស្គរ វាមានបះអីនៅក្នុងនោះទៀត ចឹងគេចង់បំបែកទៅស្គរក៏បាន បំបែកទៅហ្គីតាក៏បាន ប៉ុន្តែស្ថិតលើសម្ថភាពរបស់ខ្លួនឯង ។
ដើម្បីសិក្សាឲ្យបានពូកែទាល់តែអ្នករៀននោះ ត្រូវមកឲ្យទៀងទាត់ និងព្យាយាមតាមដានឲ្យបានស៊ីជម្រៅ រាល់មេរៀនដែលគ្រូបានបង្រៀន បើសិនជាមិនទាន់ចេះចាំស្ទាត់នៅដំណាក់កាលមេរៀននីមួយៗ គឺមិនអាចទៅមុខបានទេ ព្រោះធ្វើឲ្យសិស្សចាប់មេរៀនមិនជាប់ ។
នេះជាការពន្យល់របស់លោក ស្វាយ សរ ៖ «បាទអាណឹងត្រូវរៀនតាមពេវេលា តាមម៉ោងដែលចែកជូន ថ្នាក់ទីមួយមករៀនតាមថ្នាក់ទីមួយ ថ្នាក់ទីមករៀនតាមថ្នាក់ទីពី មុននឹងឲ្យដូរេមីនីមួយៗត្រូវធ្វើឲ្យបានច្បាស់ បានដូរទៅមេរៀនថែមទៀតបាន» ។
លោក ស្វាយ សរ បាននិយាយថា ដើម្បីរៀនភ្លេងឆាប់ចេះ លុះណាតែអ្នករៀនត្រូវស្គាល់ពីកំនាព្យភ្លេង។ លោកថា អក្សរមានកំនាព្យចុងជួន រីឯភ្លេងក៏មានកំនាព្យដូចគ្នាដែរ បើសិនជាអ្នករៀនចេះកំនាព្យភ្លេងនោះ ពេលរៀននឹងឆាប់យល់ និងងាយចាប់បាន។ អ្នកខ្លះដែលមិនធ្លាប់រៀនភ្លេងអត់ដឹងទេ អត់ដឹងថាកំណាព្យភ្លេងនៅទីណាទេ ទាល់តែចេះភ្លេង ដូ រេ មី ហ្វា បានដឹងកំណាព្យភ្លេង។ បើចឹងកំណាព្យរបស់វា មានដូម៉ាស៊ើ ឡាមីណើ រេមីណើ សូសេដ បាទអាណឹងមួយសេដប៉ោះវា ក្បួនបោះវា ។
ចំពោះបច្ចេកទេសក្នុងការហាត់រៀនភ្លេងវិញលោកបាននិយាយថា មានបីចំណុច ទី០១ ហាត់វៃចង្វាក់ភ្លេង, ទី០២ មើលទៅលើតំលៃរបស់តួ និងទី០៣ មើលទៅលើទីតាំងរបស់តួ។ បច្ចេកទេសចំពោះអ្នករៀនភ្លេងគឺទីមួយ ហាត់វ៉ៃចង្វាក់ភ្លេង មួយ ពីរ បី បួន ណឹងចូលបទច្រើនណាស់ បទរាំវង់ សារវ៉ាន់ រាំក្បាច់ រាំអីណឹងណាស់ ទីពីរគឺជាតំលៃរបស់តួរ តួរមូល តួរសរ តួរខ្មៅ ទំពួកមួយទំពួកពី ទីបីទៀតយើងមើលទីតាំងរបស់តួរ ដែលហៅថាទីតាំងរបស់តួរ គឺជាខ្សែរបន្ទាត់នៃភ្លេង ខ្សែរបន្ទាត់ណឹងវាមានប្រាំបន្ទាត់ បន្ទាត់ទីមួយរាប់ពីក្រោមទៅ បន្ទាត់ទីពីរ ទីបី ទីបួន ទីប្រាំ វាមាននៅក្នុងណឹង។
ជាចុងក្រោយ លោកគ្រូ ស្វាយ សរ បានបញ្ជាក់ថា មូលហេតុដែលលោកបើកសាលាបង្រៀនភ្លេងសម័យនេះ ក៍ព្រោះតែចិត្តអាណិតស្រលាញ់ក្មេងៗ ម្យ៉ាងលោកចង់ចែករំលែកចំណេះដឹងនេះទៅក្មេងជុំនាន់ក្រោយផង។ ព្រោះខ្ញុំស្រលាញ់ក្មេងៗ ព្រោះមនុស្សយើងតែងាប់ទៅ វាដុតទៅជាផេះអស់ហ់យ ចឹងអាដមរ៉េះណឹង ខ្ញុំចង់បង្រៀនក្មេង ចង់ឲ្យឆាប់ចេះទៀត ឥឡូវកំពុងរកបច្ចេកទេសយ៉ាងណាបង្រៀនឲ្យឆាប់ចេះ ឆាប់រកលុយបាន ខ្ញុំចង់ប្រគល់ឈ្មោះណឹងទុកឲ្យគាត់ មានន័យថាគាត់រៀនពីលោកគ្រូស្វាយ សរ ៕